Gwarancją trwałości i bezpieczeństwa każdego budynku jest odpowiedni fundament posadowiony na stabilnym gruncie. Tylko znajomość podstawowych parametrów i właściwości gruntu daje podstawę do zrobienia dobrego i optymalnego projektu fundamentów, a te możemy uzyskać dzięki badaniom geotechnicznym.
Zgodnie z przepisami
Zgodnie z ustawą Prawo budowlane, projekt budowlany powinien zawierać, w zależności od potrzeb, wyniki badań geologiczno-inżynierskich oraz geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych. Oceny, czy badanie gruntu jest wymagane dokonuje projektant konstrukcji. W przypadku domów jednorodzinnych ocena warunków panujących na działce niejednokrotnie odbywa się na podstawie wyglądu terenu, sąsiedniej zabudowy czy wykonanego wykopu.
Jednak zgodnie z rozporządzeniem z 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych dla wszystkich obiektów budowlanych bez względu na kategorie geotechniczną, należy sporządzić opinię geotechniczną. Z tego zapisu wynika więc to, że badania gruntu muszą być wykonane również w przypadku domów jednorodzinnych i powinny stanowić jeden z elementów kompletnej dokumentacji projektowej.
Opinie projektantów, inwestorów, czy nawet urzędników nie są jednoznaczne co do tego, czy przy budowie domu jednorodzinnego badania gruntu muszą być zawsze wykonywane. Pomijając formalno-prawny obowiązek i mając na uwadze ewentualne ryzyko budowy na nieznanym podłożu, można jednak stwierdzić, że są one zawsze opłacalne.
Rodzaje i zawartość badań
Najprostszą formą dokumentacji potrzebnej do ustalenia warunków posadowienia budynku jest opinia geotechniczna. Opinia geotechniczna składa się z części opisowej i graficznej. W części opisowej znajdziemy m.in. informację o poziomie wód gruntowych, rodzaju poszczególnych warstw gruntu, jego nośności i inne parametry. Poza analizą gruntu wśród dokumentacji powinny się też znaleźć wnioski i zalecenia dotyczące posadowienia budynku na działce. W części graficznej pokazane są m.in. punkty wykonywanych odwiertów na planie sytuacyjnym oraz przekroje geotechniczne (z zaznaczonymi warstwami gruntu).
Standardowo do badania powinno się wykonać minimum 3 odwierty. W przypadku budynku bez podpiwniczenia wykonuje się je z reguły na głębokość 3 m, natomiast przy domu z piwnicą – od 4 do 6 m. Podczas wykonywania takiego badania warto znać przybliżoną lokalizację posadowienia budynku – tak, aby miejsca odwiertów i wyniki analiz były najbardziej dopasowane do naszych potrzeb.
Gdy na podstawie opinii geotechnicznej okaże się, że warunki gruntowe są złożone lub wręcz skomplikowane konieczne mogą okazać się opracowania o szerszym zakresie. Wśród nich wymienić można m.in. dokumentację badań podłoża gruntowego, projekt geotechniczny lub dokumentację geologiczno-inżynierską.
Po co nam badania geotechniczne
Znając właściwości fizyko-mechaniczne gruntu i poziom zwierciadła wody gruntowej, projektant odpowiednio zaprojektuje fundamenty, dobierze odpowiedni rodzaj betonu, ilość zbrojenia czy zastosuje właściwą do zagrożenia hydroizolację. Dzięki badaniom dowiemy się również czy konieczne będzie wykonanie drenażu opaskowego wokół budynku oraz czy np. przy robotach ziemnych wykopy będą wymagały specjalnych zabezpieczeń.
Należy pamiętać również o tym, że badanie gruntu warto wykonać już na etapie zakupu działki budowlanej, dzięki temu dowiemy się czy teren w ogóle nadaje się pod budowę lub jakie zabiegi będziemy musieli wykonać przy robotach ziemnych i fundamentowych. Posadowienie budynku na nieznanym gruncie może nieść ze sobą dość duże ryzyko. Może okazać się bowiem, że wierzchnie warstwy gruntu nadają się pod budowę, a przykładowo w warstwach poniżej 1,5 m zalegają grunty organiczne (torfy, namuły) – czego konsekwencją może być późniejsze osiadanie gruntu, które z kolei spowoduje pękanie ścian budynku itp. Koszt późniejszych napraw usterek czy wzmacniania konstrukcji jest niewspółmierny do ewentualnych kosztów poniesionych na analizę i badanie gruntu. Cena, z jaką się musimy liczyć przy zlecaniu badań geotechnicznych, różni się w zależności od ich zakresu i regionu kraju. Z reguły w przypadku domów jednorodzinnych taka ekspertyza to koszt w granicach 1000-1500 zł.
Badania geotechniczne a adaptacja projektu
Jeśli kupujemy gotowy projekt domu, to jednym z elementów jego adaptacji jest dostosowanie do budowy geologicznej działki. W takim projekcie fundamenty są projektowane i obliczane przy założonej nośności podłoża gruntowego, podobnie jest zakładany jest określony poziom posadowienia. Należy jednak pamiętać, że każdy projekt typowy musi być dostosowany do miejscowych warunków geotechnicznych, a dokładna znajomość podłoża pozwoli wykonać właściwą adaptację fundamentów, gwarantującą budynkowi trwałość i bezpieczeństwo.
Seweryn Bartosik
www.kreodom.pl