Mieszkanie w domu jednorodzinnym to niewątpliwy komfort i przyjemność. Wiąże się jednak z wieloma obowiązkami, o których, przeprowadzając się z mieszkań, nie ma się zwykle pojęcia. Przede wszystkim zauważalną różnicę stanowi powierzchnia użytkowa, która w domu jest zwykle przynajmniej dwa razy większa niż w przeciętnym mieszkaniu. Dodajmy do tego dwa poziomy i schody, a okaże się, że przestrzeń, którą musimy się zająć, jest trudna do zorganizowania.
W dodatku urządzenia domowe, choć niewątpliwie ułatwiają nam życie, są coraz bardziej skomplikowane i oferują coraz większy zakres możliwych ustawień. W domu, gdzie wszystkie te sprzęty są nowe, okazuje się, że wymagają zdobycia ogromnej wiedzy, zapisanej często w niezrozumiałych instrukcjach.
Część wyposażenia działa półautomatycznie i raz ustawiona — radzi sobie bez konieczności dalszej regulacji. Część wymaga sterowania manualnego, jak np. regulowanie temperatury ogrzewania podłogowego w każdym pomieszczeniu z osobna. Panowanie nad wszystkimi tymi urządzeniami, tak by dom działał sprawnie i wydajnie, staje się trudne i uciążliwe.
Inteligencja pod kontrolą
Z pomocą 
przychodzą nam nowoczesne technologie pozwalające na zarządzanie różnymi elementami wyposażenia pracującymi na terenie naszego domu. Są to systemy tzw. budownictwa inteligentnego (choć wbrew nazwie, nie są w stanie „wymyślić” czegoś, czego sami nie zaplanowaliśmy). Ich istotą jest integracja funkcji i możliwości różnorodnych urządzeń oraz sterowanie nimi, także zdalne. Ich podstawowy cel, oprócz ułatwienia życia mieszkańcom, stanowi optymalizacja zużycia energii, a co za tym idzie — obniżenie wydatków związanych z utrzymaniem budynku. Kolejny, osiągany przez podłączenie do systemu czujników alarmowych, to podniesienie bezpieczeństwa użytkowników, a także samego budynku (system inteligentny potrafi wykrywać zagrożenia ze strony włamywaczy, ostrzega przed powodziami i pozarami ). Inteligentny budynek to taki, gdzie poszczególne urządzenia połączone są w sieć kontrolowaną przez właściciela, co znacznie podnosi komfort użytkowania obiektu i przyczynia się do minimalizacji kosztów.
Oszczędność bez wysiłku
Najtrudniejsze w utrzymaniu domu jest zachowanie temperatury wewnętrznej odpowiedniej do warunków pogodowych. Kiedy więc zimą marzymy, by po powrocie z pracy zaszyć się w ciepłym salonie, budynek, dzięki czujnikom temperatury oraz zaprogramowanie godzinie naszego powrotu, odpowiednio wcześniej zacznie się nagrzewać. Gdy dotrzemy do domu, będzie panowało w nim przytulne ciepło, a my zaoszczędzimy na całodziennym grzaniu. System zagwarantuje, że temperatura nie spadnie poniżej określonego minimum. Będziemy także mogli ustawić ją dla każdego pomieszczenia osobno — niską w wiatrołapie i hallu, wyższą w salonie, sypialniach i łazienkach.
Często jednak trudno dopasować dynamicznie zmieniający się plan dnia do zaprogramowanych urządzeń. Dlatego, w razie zmiany planów, możemy poprzez dostępny zdalnie interfejs „poinformować” nasz dom, żeby ponownie przeliczył czas do naszego przyjścia i zmienił program nagrzewania pomieszczeń. Wystarczy e-mail lub SMS, by o odpowiedniej porze czekał na nas przytulny i ciepły pokój. Podobnie sterować możemy klimatyzacją i wieloma innymi urządzeniami AGD. Do czujników temperatury można także podłączyć rolety, które przy zbyt dużym nasłonecznieniu będą przesłaniać okna, zabezpieczając wnętrze przed przegrzaniem.
Inteligentny dom to doskonałe rozwiązanie dla osób zapominalskich oraz cieszących się licznym i energicznym potomstwem. Po wyjściu domowników z domu i zamknięciu drzwi wyłącza on światło. Możliwe jest nawet zarządzanie siecią elektryczną w taki sposób, by wyłączyły się wybrane obwody elektryczne, np. w miejscach, gdzie zwykle wpinamy żelazko. Dom inteligentny będzie również pamiętał, że jeśli wychodzimy, powinno się zamknąć okna. Wraz z przekręceniem klucza zamknie zarówno okna na parterze, jak i te dachowe, co zapobiegnie szkodom wynikającym ze złej pogody czy wizyty złodzieja.
Przemyślane bezpieczeństwo
Wyjście z domu będzie równoznaczne z włączeniem alarmu oraz sygnalizacji przeciwpożarowej i przeciwzalaniowej. Jeśli pęknie rura, informację o tym wydarzeniu otrzymamy w wiadomości SMS. Wtedy zaprzyjaźnieni sąsiedzi będą mogli łatwo sprawdzić, co się dzieje i zareagować odpowiednio do sytuacji. Jeśli ktoś spróbuje stłuc okno, opuszczone zostaną rolety antywłamaniowe. Uaktywnienie czujki reagującej na ruch spowoduje poinformowanie policji lub firmy ochroniarskiej i właściciela o tych wydarzeniach.
Jednak przede wszystkim inteligenty dom postara się przekonać potencjalnego włamywacza, że jest zamieszkały, a próba wejścia do niego mija się z celem. Dlatego co wieczór we wnętrzu będą zapalały się światła, a na noc opuszczone zostaną rolety. O poranku włączy się radio i przez jakiś czas będzie nadawało poranny program. Żeby nie ułatwiać potencjalnemu złodziejowi wykrycia automatu sterującego tymi wydarzeniami, komputer zaopatrzony jest w generator losowy, zmieniający schemat działania włączających się urządzeń i dezorientujący osobę obserwującą budynek.
Codzienna wygoda
Nawet w przypadku wyjazdu nasz ogród pozostanie nadal piękny i zadbany. System zraszający będzie działał z odpowiednią regularnością, oczywiście uwzględniając opady i wilgotność gleby — nie ma przecież sensu podlewać roślin zaraz po deszczu. Jeśli sprawdzając pogodę w naszym miejscu zamieszkania, uznamy, że podlewanie odbywa się zbyt rzadko, zdalnie przeprogramujemy system tak, by ogród nie został zniszczony przez suszę.
Systemy inteligentne są przydatne nie tylko wtedy, kiedy wyjeżdżamy z domu, ale przede wszystkim w codziennym użytkowaniu. Pozwalają one m.in. na stworzenie stosownych do naszych potrzeb systemów audio/video — od pokoi odsłuchowych i kinowych, po rozprowadzenie systemu nagłośnieniowego po całym domu, aktywującego się wraz z przemieszczającymi się słuchaczami. Oprócz wygody użytkowania, oszczędzamy sobie także rozkładania wielometrowych kabli ciągnących się wzdłuż ścian i kupowania kilku odbiorników audio.
Zarządzanie domem pozwala także na ciekawe i adekwatne do sytuacji aranżowanie wnętrz przy pomocy oświetlenia. Nie marnujemy czasu i przy pomocy jednego przycisku ustawiamy naraz wszystkie lampy w pomieszczeniu. Dzięki takim przygotowanym przez nas samych programom możemy łatwo i płynnie dostosować pokoje do różnych sytuacji: od romantycznej kolacji, przez wieczorne spotkanie z przyjaciółmi, oglądanie filmu, aż po wieczorne godziny spędzone z książką lub na zabawie z dziećmi. Możliwe jest także zaprogramowanie lamp do włączania na ruch i podtrzymywanie światła przez określony czas — przydatne szczególnie w wiatrołapach, hallach i korytarzach.
Systemy inteligentne pozwalają na zarządzanie nie tylko wnętrzem domu, ale także jego otoczeniem. Do sieci może być więc podłączone oświetlenie ogrodu oraz sterowanie elementami ozdobnymi, takimi jak fontanny i sztuczne strumienie czy iluminacje, coraz chętniej instalowane w okresie świąt Bożego Narodzenia. Nie ruszając się z fotela, możemy upewnić się, czy bramy i furtki są zamknięte, i czy po ogrodzie nie kręci się żadna niepożądana osoba.
Cały dom w garści
Kontrola nad poszczególnymi elementami systemu inteligentnego domu jest zapewniona dzięki przyciskom, panelom lub pilotom. W zależności od producenta, rozwiązania są tu różne. Najważniejszy podział stosowanych technologii przebiega między systemami zdalnymi a wymagającymi połączenia kablowego. Do tych pierwszych zaliczają się działające z wykorzystaniem fal radiowych przyciski, pozwalające na zarządzanie roletami, oświetleniem i ogrzewaniem. Ich największą zaletą jest fakt, że ze względu na brak podłączenia kablowego, łatwo je zamontować (i ewentualnie później zmienić miejsce montażu). Nie wymagają one prucia ścian pod instalację, co liczy się przede wszystkim dla właścicieli domów już istniejących. Do stworzonej w ten sposób sieci można dodać także piloty sterujące.
Inny sposób polega na zabudowaniu w ścianach specjalnych kabli magistralnych, do których później podłącza się poszczególne urządzenia i czujniki. Wysyłają one pomiędzy sobą i jednostkami sterującymi sygnały, które aktywują lub wyłączają odpowiednie funkcje. Użytkownicy mogą zarządzać systemem poprzez panele naścienne podłączone do kabla. Zaletą paneli jest ich uniwersalność — przy odpowiednich klawiszach wpisujemy nazwę urządzeń lub programów (np. wizyta gości, pełne oświetlenie, zwiększ/zmniejsz temperaturę), dzięki czemu nie musimy pamiętać, co znaczy dany guzik lub numer. Na rynku możemy znaleźć panele o różnych wzorach i kolorach, pojawiają się także panele z ekranami dotykowymi. Ponieważ programy ustalami sami, będziemy je mogli także samodzielnie zmienić w przyszłości.
Instalację można łatwo rozbudowywać. Wymaga to jednak przyłączenia nowego urządzenia do kabla magistralnego (dlatego kabel główny ciągnie się na wszelki wypadek po obwodzie wszystkich pomieszczeń). Dzięki decentralizacji poszczególnych urządzeń nie jest wymagany komputer centralny.
Do systemu opartego o kabel magistralny także można dodać piloty. Przekazują one sygnały przez fale radiowe lub podczerwień. Wybierając rodzaj urządzenia, warto pamiętać, że fale radiowe sięgają dalej i, w przeciwieństwie do podczerwieni, mogą przenikać ściany, co niweluje problemy z zasięgiem i przeszkodami.
Do sterowania zdalnego przez internet system musi posiadać odpowiednie wizualizacje rzutów i elewacji budynku. Właściciel sprawdza stany poszczególnych urządzeń i wprowadza zmiany w ich działaniu. Może to robić nie tylko przy pomocy internetu, ale także poprzez SMS.
Największym wyzwaniem dla różnych elementów technologii inteligentnych jest zintegrowanie poszczególnych funkcji i umożliwienie zarządzania domownikom przy jednoczesnym obniżeniu ilości zużywanej energii. Dzięki temu inwestycja zwraca się w czasie użytkowania. Coraz więcej elementów stosowanych w budownictwie jednorodzinnym jest sterowanych automatycznie, w zależności od zmieniających się okoliczności. Nasze domy coraz lepiej radzą sobie bez nas. Dotyczy to oczywiście tych najmniej wdzięcznych zajęć. Dzięki temu zaoszczędzony czas możemy spożytkować zupełnie inaczej.
Ewa Burejza