Płyty dekoracyjne z betonu
Beton jest znany od czasów starożytnych. Obecnie stanowi jeden z najczęściej wykorzystywanych materiałów w budownictwie, ze względów ekonomicznych oraz dekoracyjnych – wynikających z możliwości łatwego łączenia z różnymi fabrykatami. Jest on wytrzymały i plastyczny w trakcie formowania elementów. Wizualnie daje wrażenie minimalizmu. Stosuje się go współcześnie przy tworzeniu budynków użyteczności publicznej czy mieszkaniowej, w muzeach, instytucjach kultury oraz obiektach sakralnych.
Beton przez wiele lat był niedoceniany. Nie cieszył się dużym uznaniem. W XX w. zaczął być często stosowany dzięki kilku architektom, którzy zauważyli jego niezwykłe możliwości w nowoczesnym budownictwie.
Jednym z pierwszych był Le Corbusier – francuski architekt pochodzenia szwajcarskiego, żyjący w latach 1887-1965. Jako jeden z pierwszych architektów docenił surowość betonu oraz jego wygląd. Budynek nazwany „Jednostką Marsylską”, zrealizowany w latach 1946-1952 według projektu Le Corbusiera, uznaje się za rozpoczynający nowy styl w architekturze. Ten projektant uznał, że beton jest wart eksponowania w stanie naturalnym, nieprzetworzonym.
Inni architekci, którzy przyczynili się do szerokiego stosowania betonu, to np.:
Louis Kahn (1902-1974) – amerykański architekt modernistyczny, którego projekty oparte na surowych betonowych formach można spotkać w wielu miastach Stanów Zjednoczonych, a także w innych częściach świata.
Tadao Ando (ur. w 1941 r. w Osace) – japoński architekt, był nauczycielem na wielu uczelniach amerykańskich. Jest znany z zamiłowania do betonu. Zazwyczaj stosuje proste bryły z przenikającymi formami. Wnętrza zawsze są minimalistyczne.
Zaha Hadid (1950-2016) – angielska architekt pochodząca z Iraku. Została uhonorowana wieloma nagrodami. Szerokim echem odbiły się m.in. jej projekty nadesłane na międzynarodowe konkursy. Zaha Hadid projektowała bryły wpisane w krajobraz i otocznie.
Na rynku występuje wiele rodzajów betonów. Niektóre można zrobić we własnym zakresie, inne wytwarzane są w fabrykach, ale także jest wiele rodzajów imitacji betonów, takich jak farba betonowa czy tynki betonowe lub tapety.
Płyty z betonu
Płyty betonowe są gotowymi elementami wykonanymi z betonu prefabrykowanego. Stosuje się go na istniejącej podłodze czy murze. W gotowym domu można wprowadzić na przykład słup z betonu prefabrykowanego. Jest wiele możliwości stosowania betonu jako materiału dekoracyjnego. Może on występować pod postacią farby, tapety, tynku czy różnego rozmiaru płyt betonowych. Najczęściej stosowane wielkości płyt to: 120 cm x 60 cm oraz 60 cm x 60 cm. Grubość płyt dostępnych na rynku waha się od 10 do 30 mm. Płyty betonowe mocuje się za pomocą klejów lub systemu kotwowania (kotwienia ukrytego). Dzięki nowoczesnej technologii można je również stosować w łazience czy kuchni. Naturalny beton ma fakturę odbarwień oraz porów lub przeciwnie, występuje bez takich elementów, w zależności od potrzeb architektonicznych, surowości wnętrza. Struktura betonu może być gładka lub z fakturą zrobioną szpachlą, drewnem, ręką, pędzlem, tworząc niepowtarzalny, wyjątkowy design. Obecnie beton jest stosowany prawie wszędzie. Można go znaleźć na elewacjach domów, ogrodzeń, ścianach wewnętrznych, kominkach, filarach, blatach, podłogach, naczyniach, wannach, donicach, w ogrodach na ławkach, małej architekturze w postaci rzeźb, fontann. Zazwyczaj łączony jest ze szkłem, stalą, drewnem, jak i wszystkimi kolorami. Płyty możemy barwić dowolnym pigmentem, uzyskując odpowiedniki w palecie RAL.
Wyróżniamy dwa rodzaje wykonania płyt. Pierwszy z nich to wykonanie ze zwykłego betonu, przez co płyty są bardziej kruche, pajączkują, są mniej efektowne. Drugim rodzajem są płyty z betonu GRC, który różni się od poprzedniego domieszką włókien szklanych oraz odpowiednio dobranych środków chemicznych. Niektórzy twierdzą, że włókna szklane w betonie są szkodliwe dla zdrowia. Niezaprzeczalnym faktem są choroby płuc spowodowane włóknami azbestu, wiele badań naukowych podkreśla i udowadnia ich szkodliwy charakter. Różnica między włóknami szklanymi a azbestowymi jest taka, że włókna azbestu podczas rozpadania zmieniają się w fibryle o mikroskopijnej wielkości, rzędu nanometrów. Fibryle te, wnikając wraz z powietrzem do organizmu, powodują włóknienie płuc. Wokół nas mamy wiele przedmiotów codziennego użytku wykonanych ze szkła, które jest najbardziej obojętne dla naszego organizmu – nie zmienia smaku, zapachu oraz nie wpływa na nasze zdrowie. Również jako składnik betonu, szkło w postaci włókien szklanych nie wykazuje szkodliwości.
Zatem w przypadku betonu GRFC możemy kierować się przede wszystkim wyglądem. Płyty posiadają wszystkie potrzebne certyfikaty oraz spełniają Polskie Normy.
Płyty z betonu architektonicznego są niepowtarzalne. Każda z nich jest inna, wyjątkowa, ponadczasowa, oryginalna. Wykonywane ręcznie są bardziej wartościowe pod względem wizualnym. Każdy ruch ręki osoby nakładającej beton do formy jest wyczuwalny. Nierównomierne przebarwienia oraz ilość porów i wżery są naturalnym odzwierciedleniem betonu. Ważnym elementem w wyglądzie dekoracyjnych płyt betonowych jest faktura, która może być gładka, porowata lub mocno porowata.
Subtelność tych zimnych płyt w połączeniu z drewnem oraz szkłem tworzy niezapomniany klimat. Betonowe pomieszczenia również mogą być przytulnymi, rodzinnymi wnętrzami. Decydując się na ten rodzaj materiału, należy pamiętać o odpowiednim doborze pozostałych elementów. Chcąc uzyskać ciepły wygląd w połączeniu z betonem, wystarczy położyć puszysty dywan, postawić drewniany stół w orzechowym czy miodowym kolorze. Na ścianie zamiast jednej z płyt betonowych, wstawić płytę z mchu. Zielony kolor ożywi szare wnętrze.
mgr inż. arch. Bartłomiej Kuras