projekty@kreodom.pl
#Wnętrza 28 kwietnia 2021

Zaprojektowanie przyjaznego wnętrza poddasza jest wyzwaniem, przed którym staje wiele osób budujących zarówno domy jednorodzinne, jak i podejmujących się adaptacji strychów. Podstawą do stworzenia odpowiedniej przestrzeni mieszkalnej jest wprowadzenie w tę przestrzeń światła słonecznego. Kwestię tę można rozwiązać poprzez umieszczenie w bryle dachu lukarn lub zainstalowanie okien połaciowych, zwanych popularnie dachowymi.

 

Okno oknu nie równe

Zastosowanie okien tego typu ma liczne zalety. Przede wszystkim jest to rozwiązanie tańsze niż lukarny i daje od 30 do 50 proc. więcej światła niż okna tradycyjne. Ponadto nie jest konieczna znacząca ingerencja w więźbę dachu, a im mniej komplikacji konstrukcyjnych, tym mniejsze ryzyko awarii technicznych. Ważną zaletą jest także możliwość łatwego modyfikowania układu mebli w razie zmiany sposobu użytkowania pomieszczenia. Dzięki kompleksowym rozwiązaniom systemowym, przy właściwym montażu i konserwacji, okna dachowe nie sprawiają właściwie kłopotów technicznych.

 

Okna połaciowe można stosować w dachach o zróżnicowanym kącie nachylenia, standardowo od 15 do 90 stopni. Na dachach płaskich montuje się je dzięki wykorzystaniu specjalnych stelaży. Również zróżnicowane sposoby otwierania pozwalają na dopasowanie okna do indywidualnych potrzeb. Istnieją systemy: obrotowy, uchylny (klapowy) i uchylno-obrotowy, rozwierany oraz przesuwno-uchylny. Pierwszy z nich polega na umieszczeniu w połowie ramy okiennej osi, względem której skrzydło obraca się o 180 stopni. Jest to bardzo pomocne w trakcie mycia szyby zewnętrznej. Okna uchylne mają możliwość uniesienia skrzydła na zawiasie umocowanym w górnej części ramy. Typ rozwierany można porównać do tradycyjnych okien, stosuje się go zwykle w oknach wyłazowych. Typ przesuwny należy do rzadko spotykanych rozwiązań.

 

W domach o wysokich ścianach kolankowych (0,5-1 m) istnieje możliwość rozbudowania okna dachowego o okno umieszczone w płaszczyźnie ściany. Producenci oferują tu rozwiązania systemowe, co eliminuje ryzyko błędów montażowych tego trudnego detalu. Niewątpliwą zaletą takiego okna jest znaczne powiększenie pola widzenia. Zestaw taki można rozwinąć jeszcze bardziej i – poprzez wprowadzenie barierek – stworzyć na poddaszu niewielki balkon.

 

Świetliki to typ okien połaciowych, zwykle nieotwieranych, których zadaniem jest doświetlenie wnętrza np. klatki schodowej. Można je wykorzystać także przy adaptacji piwnicy na pomieszczenie użytkowe, o ile pozwala na to ukształtowanie bryły budynku. W celu doprowadzenia światła w trudno dostępne miejsca, stosuje się świetlik rurowy. Składa się on z kopuły umieszczonej na dachu, rury światłonośnej i ramy montowanej bezpośrednio w suficie. Rurę da się kształtować dzięki kolankom, a jej maksymalna długość to nawet 12 m. Dodatkowo w ramie sufitowej istnieje możliwość zamontowania oprawy oświetleniowej, dzięki czemu po zmroku świetlik może pełnić funkcję lampy.

 

W domu jednorodzinnym konieczne jest zapewnienie możliwości łatwego wyjścia na dach. Służą do tego okna wyłazowe. Należy pamiętać, że standardowo mają one własności termoizolacyjne, pozwalające na montaż jedynie w pomieszczeniach nieużytkowych, tj. pozbawionych ogrzewania. Klapa wyłazu otwiera się do góry do około 70 stopni. Na dachach stromych poniżej otworu należy zamontować stopień kominiarski. W ciągach komunikacji pionowej niekiedy stosuje się okna oddymiające, które ułatwiają ewakuację w razie pożaru. Otwierają się one ku dołowi, czyli odwrotnie niż okna wyłazowe, co uniemożliwia wiatrowi wepchnięcie dymu z powrotem do środka budynku. Dzięki siłownikom elektrycznym otwarcie następuje po otrzymaniu sygnału z czujnika przeciwdymowego. Jednak okna przeciwdymowe rzadko stosuje się w budownictwie jednorodzinnym.

 

Ramy i szkło

Ramy okien dachowych wykonywane są zwykle z drewna klejonego warstwowo. Stosuje się także profile PCV. Ościeżnice drewniane są zabezpieczane fabrycznie kilkoma warstwami lakierów, co na wiele lat zwalnia użytkowników z obowiązku malowania. W pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności powietrza zaleca się stosowanie profili plastikowych lub drewnianych powleczonych warstwą malowanego poliuretanu.

 

Również w zakresie doboru oszklenia istnieje wiele opcji. Oferta czołowych producentów obejmuje m.in.: zestawy szklane o podniesionym współczynniku energooszczędności, izolacji dźwiękowej lub też antywłamaniowe (klasa bezpieczeństwa P4). Aby zapobiec skutkom nadmiernego promieniowania słonecznego, stosuje się dodatkową szybę absorpcyjną o działaniu rozpraszającym lub refleksyjną, która od zewnątrz zaopatrzona jest w powłokę lustrzaną. Warto sprawdzić, czy wybrany zestaw szklany posiada zewnętrzną powłokę samoczyszczącą. Technologia ta powoduje samoczynne rozkładanie się brudu na powierzchni szyby i tym samym ułatwia jego zmywanie. Dodanie do zestawu szyby ornamentowej pozwala uzyskać efekt niepełnej przezroczystości. Od niedawna istnieje także możliwość ozdobienia okna witrażem. Wykonuje się go według wzoru producenta lub projektuje własny unikalny ornament z kolorowych szkieł.

 

Przy wyborze okna koniecznie należy wziąć pod uwagę współczynnik przenikania ciepła (oznaczanego jako U lub K). Decyduje on o tym, ile w przyszłości będą wynosiły rachunki za ogrzewanie i klimatyzowanie poddasza. Ponieważ największe straty ciepła powstają wbrew pozorom poprzez ramy okienne, a nie taflę szklaną, należy sprawdzić, czy producent podaje współczynnik dla samej szyby czy całego okna. Współczynnik U okna powinien wynosić 1,5 [W/m kw.K]lub mniej.

 

Na szybach wewnętrznych okien połaciowych łatwiej niż w przypadku okien tradycyjnych dochodzi do skraplania się wody. Zjawisko kondensacji spowodowane jest zbyt dużą ilością wilgoci w pomieszczeniu (powyżej 60 proc.) i słabym przewietrzaniem. Wystarczy jednak regularne kilkuminutowe wietrzenie domu każdego dnia i problem można uznać za rozwiązany. Okna dachowe mogą być samoistnie wyposażone w systemy wentylacyjne, które zapewniają stały dopływ świeżego powietrza. Są one skuteczniejsze od tzw. mikrouchyłu, gdyż powietrze dostaje się do wnętrza domu poprzez niewielkie kanaliki zaopatrzone w filtry. Uniemożliwia to przenikanie kurzu, owadów, a także wody deszczowej. Nawiewniki można regulować, co zapewnia pełną kontrolę nad ilością przedostającego się z zewnątrz powietrza. Tego rodzaju przewietrzanie nie może jednak zastępować wentylacji grawitacyjnej.


Okienne wymogi i możliwości   

Zastosowanie okien dachowych pozwala na dość swobodne aranżowanie wnętrz. Ograniczeniem jest właściwie tylko konstrukcja dachu. Producenci oferują możliwości łączenia okien w szeregi i bloki, a także dodawania nadświetli o nietypowych kształtach. Możliwy jest również wybór koloru ościeżnic i szyb, co daje szansę projektowania według indywidualnych pomysłów i upodobań. 

 

Podstawą koncepcji architektonicznej jest określenie liczby okien właściwej dla danego pomieszczenia. W przypadku zastosowania okien połaciowych minimalna powierzchnia przeszklenia, obliczana w świetle ościeżnic, stanowi 1/10 powierzchni podłogi. Jeżeli okna wychodzą na stronę zachodnią lub północną, stosunek ten można zwiększyć do 1/8. Gdy w grę wchodzi strona południowa, zaleca się nieprzekraczanie minimalnych proporcji, gdyż mogłoby to prowadzić do nadmiernego nagrzewania pomieszczenia w porze letniej. Po dokonaniu założeń przystępuje się do określenia liczby okien oraz ich ułożenia względem siebie. Trzeba wziąć pod uwagę, że kilka mniejszych okien daje więcej światła niż jedno duże o tej samej powierzchni szyby. Ilość światła wpadająca do pomieszczenia zwiększa się także wraz z wysokością zamontowania skrzydła okiennego.

 

Okna powinny być rozmieszczone równomiernie wzdłuż boku pomieszczenia. W przeciwnym wypadku może wystąpić nieprzyjemny efekt strefowania światła. Wybór miejsca usytuowania klamki zależy od nachylenia połaci i rozplanowania mebli we wnętrzu. Jeśli okno umiejscowione jest wysoko i kąt dachu zapewnia wygodny dostęp do dolnej krawędzi ościeżnicy, uchwyt należy umieścić właśnie tam. Jeśli z kolei planowane jest ustawienie pod oknem mebli, wtedy lepiej, żeby uchwyt znajdował się na górze.

 

Istnieje wiele możliwości instalacji dodatkowego wyposażenia okien dachowych. Co więcej, nie trzeba się na nie decydować od razu przy zakupie, gdyż ościeżnice standardowo wyposażone są w uchwyty montażowe. Do regulacji ilości światła służą rolety wewnętrzne i zewnętrzne, markizy oraz żaluzje. Najpopularniejsze z nich – rolety występują w wielu rozmaitych wariantach. Wybiera się je w zależności od tego, jaki efekt chcemy uzyskać we wnętrzu – od delikatnego rozproszenia po całkowite zaciemnienie światła.

 

Okna dachowe oferują użytkownikom cały wachlarz możliwości estetycznego kształtowania wnętrz. Posiadają także techniczne udogodnienia, które pozwalają lepiej zarządzać przestrzenią mieszkalną. Najpiękniejsza jest w nich jednak gwarancja nieustannie zmieniającego się widoku i światła.

 

Ewa Łapa

www.kreodom.pl